გასტროეზოფაგური რეფლუქსური დაავადება (GERD)

გასტროეზოფაგური რეფლუქსური დაავადება (GERD) – ეს მდგომარეობაა, როდესაც კუჭის შიგთავსი და მჟავა უკან, საყლაპავში ბრუნდება. საყლაპავსა და კუჭს შორის არსებული სარქველი არ იხურება სრულად, რის შედეგადაც კუჭში არსებული მჟავე სითხე ხვდება საყლაპავში, იწვევს გულძმარვასა და ტკივილს გულმკერდისა და ყელის მიდამოში, რაც ხშირ შემთხვევაში ქრონიკული დისკომფორტის განმაპირობებელია და გავლენას ახდენს პაციენტის ცხოვრების ხარისხზე.

სტატისტიკა საქართველოში

საქართველოს მასშტაბით GERD-ის პრევალენტურობა საკმაოდ მაღალია. პაციენტთა რაოდენობა, რომლებიც რეგულარულად განიცდიან გულძმარვას ან სხვა მსგავსი სიმპტომებს, ითვლება მოსახლეობის 10-15%-მდე, ხოლო ზოგადი მონაცემებით, 1-2%-ში დაავადება რთულ ფორმას აღწევს.

GERD-ის მართვა შესაძლებელია როგორც კონსერვატიული მეთოდებით, ისე ქირურგიული ჩარევით. მკურნალობის ძირითადი მიდგომები მოიცავს:

• ცხოვრების წესის ცვლილება – დიეტა, წონის კონტროლი და მავნე ჩვევების (ალკოჰოლი, სიგარეტი) შეზღუდვა.
• მედიკამენტოზური თერაპია – პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები (PPIs) და ანტაციდები, რომლებიც ხელს უშლის კუჭის მჟავის გამოყოფას და ამცირებს გულძმარვას.
• ენდოსკოპიური პროცედურები – ჩასატარებელია მაშინ, როდესაც მედიკამენტები არაეფექტურია, თუმცა ის ქირურგიის ალტერნატივაცაა ზოგი პაციენტისთვის.

ქირურგიული მკურნალობა

ქირურგიული ჩარევა რეკომენდირებულია იმ შემთხვევაში, თუ:

• მედიკამენტური თერაპია არაეფექტურია ან საჭიროებს ხანგრძლივ გამოყენებას.
• არსებობს საყლაპავის მძიმე ანომალიები, როგორიცაა ბარეტის საყლაპავი ან საყლაპავის სტენოზი.
• პაციენტი ვერ იტანს პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორებს.

ფუნდოპლიკაცია – ეს არის ქირურგიული პროცედურა, რომელიც მიზნად ისახავს GERD-ის სიმპტომების შემსუბუქებასა და კუჭის შიგთავსის საყლაპავში დაბრუნების პრევენციას. ოპერაცია ტარდება ლაპაროსკოპიული მეთოდით და მოიცავს შემდეგ ნაბიჯებს:

• მანჟეტის შექმნა კუჭის ფუნდუსისგან – ქირურგი იწყებს კუჭის ზედა ნაწილის, ფუნდუსის, ნაზი გამოთავისუფლებით მიმდებარე ქსოვილებისგან. ეს ის ნაწილია, რომლითაც შემდგომში გაკეთდება მანჟეტი.
• ფუნდუსის გადახვევა საყლაპავის ქვედა ნაწილის გარშემო – ფუნდუსის მანჟეტი საყლაპავის ქვედა ნაწილს რბილად შემოეხვევა. ეს პროცესი გულისხმობს კუჭის ზედა ნაწილის ლიფსივით გადახვევას, რაც საშუალებას იძლევა, რომ მანჟეტი გახდეს ძლიერი სარქველი.
• მანჟეტის დამაგრება – ფუნდუსის მასალა ფიქსირდება და იჭერს საყლაპავის ქვედა ნაწილს ისე, რომ კუჭის შიგთავსის უკან დაბრუნება გართულებულია, ხოლო საკვების გადასვლისას საყლაპავი ქავდება თავისუფლად.
• სარქველის ფუნქცია – მანჟეტი ხელს უშლის კუჭის მჟავის უკან ამოსვლას, რადგან იგი აქტიურად უჭერს საყლაპავის ქვედა ნაწილს და მუშაობს, როგორც მჭიდრო სარქველი.